Verslag van en reis naar Roemenië in december 2022

Terug van een vijf daagse reis naar Roemenië samen met Gerrit Beetsma en Nico Groot, zit ik nu achter de computer om alle gebeurtenissen gedurende zo’n reis zo kort en bondig mogelijk te beschrijven. Een lastige opgave.

De vlucht naar Cluj Napoca vertrok maandagochtend 5 december vroeg in de ochtend vanaf Eindhoven airport. Csaba stond ons al op te wachten in Cluj en we waren om ongeveer 16 uur op de boerderij in Marghita. Het was een beetje koud en regenachtig weer en het zijn korte dagen dus we hebben veel binnen gezeten. Samen met Attila hebben van een heerlijke maaltijd genoten, er was genoeg te vertellen. 

Dinsdagmorgen kwamen we Csaba, een werknemer op de boerderij van het eerste uur tegen. Tijdens de begroeting vertelde hij ons het droevige nieuws dat zijn vrouw in november plotseling is overleden, dit op 56 jarige leeftijd. Hem troosten en bemoedigen, wat kun je anders doen? Zijn collega’s en Attila steunen hem zoveel mogelijk. Csaba gaat in januari op 65 jarige leeftijd met pensioen. In het voorjaar wil hij graag toch weer halve dagen komen werken, het is beter voor hem te blijven werken in een vertrouwde omgeving is zijn idee. Iets wat ik goed kan begrijpen.

De oorlog in de Oekraïne heeft ook in de Roemeense landbouw diepe sporen getrokken. De kosten van de teelt van akker en tuinbouw producten zijn fors gestegen, vooral door sterk gestegen prijzen van dieselolie, loonkosten en kunstmest. De teelt van tarwe is goed gelukt, een echte record oogst in kilo’s. Was het van de zomer de algemene verwachting dat de prijs verder zou stijgen, is hier nu veel onzekerheid over. Vooral ook omdat teelten van andere producten veel last gehad hebben van de uitzonderlijk hete zomer en daarna weer veel nattigheid zijn er zorgen genoeg. Boeren krijgen van de overheid een tegemoetkoming voor schade die veroorzaakt is door dit extreme weer. De uitbetaling van de schade laat helaas nog op zich wachten, veel boeren komen hierdoor in ernstige financiële problemen.

Attila heeft zich niet uit het veld laten slaan en zich vooral beziggehouden met de grondbewerking van het land om zo een goed zaaibed te krijgen voor de volgende teelten. Dit net als met de bemesting en het zaaien van wintertarwe en koolzaad, dit is goed gelukt, honderden ha's zijn ingezaaid en liggen er goed bij. 

De boerderij is een belangrijk knooppunt geworden ten behoeve onze hulpverleningsacties. Dit blijft groeien, producten van de boerderij worden hier meer en meer voor gebruikt, geweldig dat dit mogelijk is. 

We hebben er een mooie tijd gehad met goede gesprekken in een prettige sfeer.

Hier de link naar foto's.

Woensdag een was een reisdag van Marghita naar Breaza we kwamen er in de namiddag aan, net voordat het donker begon te worden. Altijd goed om daar te zijn, een comfortabel huis, veel reuring en goed gezelschap. Het koste geen moeite om er een gezellige avond van te maken.

Donderdag gingen we met wat pakketten en voedsel op pad naar de huisjes die we hebben kunnen laten bouwen e.o. opknappen in de buurt van Urmenis. Eerst naar het verbouwde huisje, we waren positief verrast over hoe het er uitzag. Van een waardeloze hut naar een goed geïsoleerd warm huisje met elektriciteit waar je prima kunt leven. De “pleegdochter” was naar school, het gaat goed met haar. Er zijn nog genoeg problemen op te lossen vooral met de blinde man. Bijvoorbeeld een oogoperatie, het legaliseren van de papieren en de kosten van hun levensonderhoud. Stap voor stap gaat het de goede kant op. Blij dat we hebben kunnen helpen dit mogelijk te maken.

Hier de link naar foto's.

Daarna haalde we Elena op bij het gemeentehuis om samen de herder en zijn gezin te bezoeken in hun nieuwe huis. 

Ze waren daar bezig geweest met het aanleggen van waterleiding, de nacht ervoor was er een hele consternatie omdat in de “dorpsstraat” deze leiding was gesprongen. Het huisje is top, de locatie goed. De buurman is een neef en een heel vriendelijke hulpvaardige man. Allemaal belangrijke voorwaarden, vooral omdat de moeder zwakbegaafd is en het allemaal niet goed kan overzien. De vader kan zich wat beter redden, hij vertelde dat hij niet kon eten van emotie toen hij het huisje kon betrekken. Goed om te horen was ook dat de dochter naar de kleuterschool was, in de tijd dat ze in de caravan verbleven was dit onmogelijk. 

Elena de sociaal werker zit er bovenop om deze mensen goed te begeleiden. De herder was nog niet naar het gemeentehuis en naar de notaris geweest om het huis een adres te kunnen geven. Belangrijk natuurlijk voor bijvoorbeeld de aansluiting op het stroom en waternet. Hij zei dat hij geen geld meer had en nog geen tijd. Hij kreeg er flink van langs van Elena.  Om tot een oplossing te komen hebben we hem op de weg naar onze volgende bestemming meegenomen. Eerst naar het gemeentehuis en daarna naar de notaris met het benodigde bedrag(je) natuurlijk. Het huis staat nu op zijn naam, de grond heeft hij in een soort erfpacht constructie met als eigenaar de gemeente. 

Hier de link naar de foto's.

De volgende bestemming was de gaarkeuken voor kinderen in de zigeunerwijk Valece Rece in Tirgu Mures. We hebben hier vaker beelden van gedeeld net als verhalen erover. De foto’s spreken voor zich maar als je er life tussen sta komt het echt binnen. Vooral als je gaat nadenken over hun thuissituatie, het feit dat ze niet naar school gaan en over hun toekomstperspectief, voor je gemoedsrust kun je dat beter niet doen. 

Tussen het uitgedeelde eten zaten verschilden dingen die wij daar  gebracht hebben bijvoorbeeld het brood en een deel van het vlees.

In de wijk krijgen ze ook kerstpakketten uit Broek op Langedijk, Jozi stelde voor laten we er een paar wegbrengen naar deze families. Met de auto kon je er niet komen vanwege de steile helling en gladde modder. De tam tam werkte snel en in no time kwamen ze de pakketten ophalen. Nico, Gerrit en ik kregen het idee te voet de modderige helling te beklimmen. Al snel kwam een bewoner tegen die een beetje Engels sprak, hij nodigde ons uit om zijn woonvertrek te komen bekijken. Hadden we misschien beter niet kunnen doen, deze beelden kun je moeilijk uit je hoofd wissen. Weer glibberen over een smerig paadje omhoog. In het laatste hok, zonder ook maar de meest basic dingen, dat was het. Ongelofelijk smerig, totaal een geen menswaardige verblijfplaats, zeker niet voor een gezin met vier kinderen. Het was voor mij niet de eerste keer dat ik dit soort huisvestiging bezocht maar deze spant wel de kroon. En dat aan de rand van de stad tussen flatgebouwen in. 

Terug bij Jozi hebben we afgesproken dat hij grind laat storten voor het uitgifte punt zodat ze daar niet meer in de bagger lopen als ze het pannetje komen laten vullen. Behalve pannetjes zag ik trouwens ook een oude koffiekan voorbijkomen net als gewone borden. De buurman eet ook elke dag mee en meer mensen uit de wijk krijgen thuis een maaltijd gebracht. 

Kinderen krijgen nu ook een douche en daarna schone kleren. De badgelegenheid is erg klein en krap. Jozi gaat een plannetje maken hoe dit te verbeteren, wij gaan hem hiermee helpen. 

Al met al een heftig gebeuren, ik hoop dat we in de toekomst hier meer kunnen betekenen en kunnen bijdragen aan de verbetering van deze onmogelijke situatie. 

Hier de link naar foto's.

Daarna toch weer omschakelen naar wat we normaal vinden. Bij een modern BP benzinestation 100 meter verder, eerst onze schoenen zo goed als mogelijk schoongemaakt. 

Op weg naar Breaza hebben we de medewerkers van het bouwbedrijf die de huisjes hebben gebouwd een pakket gebracht. Deze harde werkers wonen in Peris en hebben alle drie stap voor stap hun eigen huis gebouwd. Bij een van hen hebben we koffie gedronken, Csaba zat allerlei technische zaken te bespreken met de bouwer. Zijn vrouw vertelde over hoe ze is opgegroeid zonder dat ze kon praten, pas na een operatie in haar mond op veertienjarige leeftijd kon ze leren spreken. Lezen en schrijven lukt haar niet. Samen hebben ze een dochter. Mooi om te zien dat er ook succesverhalen zijn en armoede niet je hele leven je lot hoeft te zijn.  

Gedurende een heerlijke maaltijd in Breaza hadden we genoeg om na te praten over deze mooi en intense reis.

Vrijdag vertrok het vliegtuig heel erg vroeg, dus na een hele korte “nachtrust” begonnen we aan de thuisreis. We konden tussen de middag thuis eten.